qua cánh đồng lúa xanh

*xin phép được tặng bố bạn Pi bài này nhé, bố bạn Pi đừng buồn trời nắng nóng nữa nhé!; xin phép tặng luôn cho bố bạn Hà Văn đọc trong lúc ốm cho khỏi nhạt miệng.

Tôi chưa từng ngồi Givral, chưa từng qua Bến Bình Đông, chưa từng nghe câu xàng xê liu cống cống xê liu xàng, chưa từng biết đến một Saigon nào khác ngoài Sài Gòn tôi vẫn thấy mỗi ngày qua mỗi mới, dù tôi ít đi. Nhịp đập hối hả của thời đại luôn luôn mới ộn ã thổi từng hơi nóng hổi, thúc vào lưng vào mặt mỗi người. Thời cuộc rầm rập chuyển mình. Tre già măng mọc, cái mới chồng trên cái cũ, tất cả rồi đều chẳng còn. Có chăng là chút tấm lòng thương nhớ của người thời cũ, như một chút nuối tiếc về những điều dường như đã của ngày hôm qua. Như lời ca vãn, giã từ một thời đã thành dĩ vãng, dù có muốn hay không bao giờ.

Lũ chúng tôi sinh vào cuộc đổi mới

thời đổi thay biết bao sự nhạt nhòa

***

Giã từ dĩ vãng là tên một bộ phim truyền hình, được phát sóng trong khoảng những năm cuối thập kỷ chót thế kỷ trước. Câu chuyện phim bám theo từng bước đời của người đàn bà tên Hạnh: cuộc sống khốn khó, bơ vơ tên chồng, chông gai mưu sinh, hạnh phúc rụt rè, gia đình yên ấm, - những nút cuộn thắt của số phận long dong trong dòng đời một người đàn bà nhập cư, vào thời đổi mới. Không phải là một bộ phim quá xuất sắc, nhưng cũng là vang bóng một thời, dù rằng hôm nay, hơn mười năm sau nhìn lại, cũng chẳng còn gì sót lại ngoài cái sự một thời vang bóng. Họa chăng là thêm được cái tên của cái cô ca sĩ có cái giọng lên cao mà khàn, vút lên: "Giã từ! Dĩ vãng quay lưng còn vương chi kiếp tội tình".

Cũng nhắc chuyện ca sĩ, và cũng một thời vang bóng: chàng trai xứ Memphis, người có giọng hát ngọt ngào không thua gì đường phèn chiết suất từ mật ong nguyên chất không pha, và những bước trình diễn không thua bất cứ ngôi sao đấm bốc đang lên cơn đắm đúi nào; người mà được người ta gọi là Vua và chưa ai đòi hạ bệ, hay bất kỳ cuộc cách mạng nào có thể. Đến đây thì bạn biết rồi, là Elvis Presley. Dù cùng giống cái cô ở trên, cùng là ca sĩ, nhưng về khoản ca hát, anh này là không thể so sánh. Vì bất kỳ câu hát nào của anh cũng có thể trở thành bất hũ; một trong số đó, là câu hát không bao giờ cũ: "Wise men say only fools rush in But I can't help falling in love with you".

***

Cái tứ 'can't help' trên kia là rất hay, rất lợi hại, mà nếu dịch phứa ra tiếng Việt thì có thể dịch thành 'không cưỡng được'; nghĩa là "yêu em không thể cưỡng", hay theo một cách nói khác, "yêu em không cần cửa".

***

Lại một chuyện cũ không bao giờ cũ nữa: Don't judge the book through the cover - untill you truely see its right-bottom corner. Lại dịch phứa ra tiếng Việt thì câu trên có nghĩa là: Đừng vội vàng mua một cuốn sách, cho đến khi coi GIÁ THIỆT của nó. Phải đảm bảo là giá thiệt, vì trong thời hàng giả tràn lan đồ gian tràn ngập, không chỉ những sữa giả, thịt giả, xăng giả mà giá cũng có thể giả nốt, mà nếu không mục sở thị thì người ta rất dễ té cái rầm. Có được cái sự giá giả này,công đầu là thuộc về các hội sách, với một lô lốc cơ cấu giá: giá bìa, giá giảm nhân dịp hội sách, giá giảm chiết khấu, giá đổ đống và giá big sale hay còn là giá thanh lý hàng tồn; người xớn xác tha hồ mà xuýt xoa.

Mà dạo này cái gì cũng mắc, hàng đắt thì mắc đã đành rồi còn hàng ế ẩm ôi nó cũng mắc. Đến cả ly nước mía ngon ngọt nhất thành phố cũng dông giá một phát tăng trăm phần trăm, vọt lên 5k/1ly. Cũng ly nước mía như thế lúc trước uống vào vừa mát bụng vừa nhủ thầm rẻ thối, giờ thì bụng cũng mát mà cũng thầm nhủ rằng rẻ, nhưng mà hết thối rồi.

***

Vòng lại chuyện phim ảnh. Một bữa xem truyền hình, bắt được cái phim Việt Nam. Phim không biết kể về gì và kết thúc ra sao vì giữa chừng là chuyển qua kênh khác coi phim. Nhưng gặp cảnh người cán bộ già, sau một đời lậm lụi, nhận được quyết định nghỉ hưu. Chiều đó, ông xin nghỉ bù, dù chưa bao giờ, rồi bắt xe long dong chạy lòng vòng. Chiều muộn, người vợ, chờ lâu không thấy chồng về, cùng con trai vội vã đi tìm. Tìm thấy ông đang dẫn xe, dắt bộ, đi quanh bờ hồ. Xe cộ hối hả.

Không biết làm sao, tôi lại nghĩ ngay đến những câu sau:

Tôi yêu đất nước này như thế

Tôi yêu đất nước này xót xa

Tôi yêu đất nước này cay đắng

Tôi yêu đất nước này khôn nguôi

Tôi yêu đất nước này áo rách

Tôi yêu đất nước này như thế

Tôi yêu đất nước này và tôi yêu em

Tôi yêu đất nước này rau cháo

Tôi yêu đất nước này lầm than

Tôi yêu đất nước này chân thật

Tôi yêu đất nước này như thế

***

Ai đã từng đọc Bắt trẻ đồng xanh, thì biết đầu đề chứ không phải tựa đề của bài này, là một câu thơ, xuất hiện trong trường đoạn song thoại của Holden Caufield với đứa em gái nhỏ Phoebe, mà thực ra là một câu thơ cổ của Robert Burns. Câu đó có thể dịch phứa ra tiếng Việt, và được dịch ra như thế này: "nếu có ai bắt được ai đó đang đến qua cánh đồng lúa xanh".

Còn bài thơ gốc của Robert Burns có thể xem ở đây.

Đó là một hình ảnh đẹp. Cái vẻ đẹp không thể cưỡng của thơ ca có thể làm con người nhảy múa, thậm chí trong hàng hàng đớn đau, như Tuân Nguyễn trải qua bao nhiên nát tan vẫn đội lên đầu mà hát:

"Cuộc đời vui quá, không buồn được."

***

Và tôi yêu cuộc đời này như thế.