Thứ Năm, 23 tháng 2, 2012

Ghi chú về nỗi nhớ



Là một cái bẫy tâm lý. Đầu tiên là những biểu hiện rất trung dung như: chộn rộn, bồn chồn, chân tay rụng rời, đầu óc mơ màng, hay quá nữa là khó thở tức ngực v.v.. Những triệu chứng có thể là biểu hiện của bất cứ nguồn cơn nào khả dĩ gây nên chứng ép tim. Nó khiến vật chủ (trong trường hợp này là người) khó thể làm gì khác ngoài trưng mình trịu trận những cơn giày vò. Giày vò hơi quá, ở mức độ nhẹ nhàng hơn ta gọi là dép vò. Từng cơn từng cơn dép vò kéo đến như sóng biển nối nhau vỗ bờ.

Giữa những đợt sóng vò như thế, vô tình hay cố ý, may mắn hay xui rủi, nhanh chóng hay chậm rãi, vật chủ nhận ra một nguồn kích thích, mà đối với những triệu chứng vừa trên, là một nguồn cơn có tác dụng xoa dịu toa lớn. Việc nhận ra này có được là nhờ nghĩ. Nghĩ về một người nào đó là hoàn toàn khác với việc nhớ. Khác biệt này cơ bản giống với sự phân biệt giữa buồn và chán: chán khiến ăn lạc mất vị ngon; trong khi cái kia ăn cũng chẳng buồn.

Sau cái lần đầu tiên ấy, vật chủ được khuyến khích bởi những tác động xoa dịu của việc nghĩ, đồng thời bị thúc giục bởi những kích thích khó chịu kể trên sẽ có xu hướng nghĩ về cái nguồn cơn êm dịu đó một cách thường xuyên hơn. Cái gạch chân ở trên là rất quan trọng nhé, khác đi một chút là thành ra cái khác rồi.

Nghĩ dần thành quen. Tới một lúc mà những quá trình kể trên gầu như đồng loạt diễn ra, tức là không còn phân biệt đâu là nguyên nhân thúc đẩy, đâu là nguồn cơn phần thưởng, đâu là thật đâu là ảo nữa thì chính xác vật chủ đã chuyển hẳn sang một giai đoạn mới, gọi là lậm. Còn nhớ, chỉ là một khoảnh khắc ngắn ngủi của sáng tạo, một chớp loé sáng khi bạn nhận ra cái-gì đằng sau những xung đột trái chiều đó. Nhớ là khoảnh khắc mà lần đầu tiên bạn gắn một hình ảnh nối liền phần khó chịu với êm dịu: những gì đẹp đẽ nhất, hoặc đã từng.

những gì đẹp đẽ nhất mà ta may mắn có được, cách tốt nhất để lưu giữ, là tiêm vào tĩnh mạch để nó chạy về tim. (*)












Thứ Ba, 21 tháng 2, 2012

tiểu biệt thắng tân hôn



Những ngày này có cái gì đó đang vỡ vụn. Cơ hồ là sợ hãi. Nỗi sợ-cái-gì-đó quá lớn khiến con người dúm dó, rồi rúc mình vào sâu trong tiềm thức: mọi việc cứ phó mặc cho vô thức đảm nhận. Suy nghĩ sẽ là quá xa xỉ, mỗi khi tiếng nói vang lên là mỗi lần tinh thần náo động. Mà có phải là yêu đương gì, chỉ là giấc mơ hạnh phúc chưa thể buông bỏ: ảo tượng lúc nào cũng đáng sợ khủng khiếp, một khi chúng ta bằng lòng.

Giọng này đang rất sến, thích hợp để làm thơ. Nhưng chẳng còn nhà thơ nào dưới tầng hầm; những căn nhà trống cả giấc ngủ trưa. Thế nên là nói nhảm.

Giữa lưng chừng cuộc vui, tôi chỉ muốn úp mặt vào tay rồi khóc. Có làm thế được không? - Chúng ta khóc, và thời gian không trôi nữa.

Không phải là buồn, chỉ muồn chui vào trong góc, rồi khóc. Nước mắt có phải niềm vui đâu, mà dè xẻn.

Như một buổi nào không cần biết, ngồi tơ hơ mà quặn thắt dập dồn: những cơn đau t[r]ym nổ vang lồng ngực. Đầu vang váng, và tay chân bủn rủn; theo sau từng hồi từng hồi dồn dập. Hơi thở gấp, mắt như dại đi. Không biết có ai quanh đây không; không cần biết là ai nữa. Như mang chì trước ngực, mà từng chập từng chập nóng ran bụng. (Như một cơn mắc nghẹn, treo đủnh đỉnh trước ngực.) Trạng thái này được gọi là say càfê. Và dịu dàng là đêm, huyền diệu chẳng phải chỉ là cô gái xấu xí: bữa này không càfê; nước chanh cũng làm ép tim?
Mà có hề chi, dù gì t[r]ym đau cũng chỉ kéo dài ba năm.

Vừa trên là bố láo đấy, cơn đau dài ba ngày thôi thì hoặc là lên bàn mổ, hoặc là lên bàn thờ rồi.

Nhưng không phải hễ cứ muốn là lên được. Cũng như không phải muốn là được phép mơ. Kinh nghiệm lúc này đóng vai trò tối quan trọng: đối phó với những cơn tâm lý bất ổn, mọi phán đoán lý tính đều chệch hướng. Bị dằn xé giữa những kích thích trái chiều là một trải nghiệm khôn kham, nếu thiếu sự điều chỉnh của kinh nghiệm.

Mấu chốt là tránh đối đầu trực diện: tránh toàn diện. Trì hoãn những lúc đối diện đơn đã độc đấu như thế, bố khỉ không thì hại t[r]ym lắm! Kinh nghiệm lúc này phát huy tác dụng vô cùng to lớn: thay vì vùi mình suốt ngày vào những ảo tượng, sẽ nhanh chóng chuyển hướng các nguồn lực tập trung vào các chủ đề trung dung hơn. Nhờ đó thiết lập nên một trạng thái giả cân bằng. Nhờ đó lý trí còn hữu dụng và tâm lý không rơi vào một trạng huống mà dân gian gọi là thần kinh thất thường, hay nửa điên nửa dại. Câu này là nói quá, không phải tin.

Ích lợi lớn nhất nhờ sự có mặt của kinh nghiệm, đó là tránh được những cơn trượt dài không vận tốc gốc nhưng tháo mẹ nó cái phanh/thắng: đối tượng-nạn nhân sẽ nhanh chóng đạt đến vận tốc cực đại rồi tiếp tục lao đi lao đi lao đi lao đi lao đi lao đi lao đi... và mãi như vậy, nếu không có sự xuất hiện của một lực tác dụng cùng tính chất nào khác, thì Newton bảo rằng, chuyển động đó là chuyển động đều mãi mãi. Kinh nghiệm sẽ làm mọi sự hơi khác đi - dù ít nhưng vẫn khác; và một cơ hội để có thể tận hưởng những luồng xung lực trái chiều dằn xé, trong khi vẫn còn đủ tỉnh táo để hất mặt lên mà tự trào: anh không có ngu, mặc dù có dại gái. Quả là sự vô tích sự không thể chịu đựng nổi của tồn tại.

Nhưng tất cả những gì kinh nghiệm làm được chỉ là trì hoãn thời khắc đó mà thôi. Hoãn cái thời điểm của tất yếu đó chậm lại ít nhiều, chứ không thể tránh được cú bắn nút chung cuộc của chai champagne đã bị xóc lên liên hồi. Trạng thái giả cân bằng vốn như viên bi đặt trên đỉnh một đỉnh cao chung quanh là các triền dốc. Chỉ một tác động nhỏ, theo bất kỳ hướng nào cũng có thể là khởi đầu cho một cuộc đổ dốc cấp kỳ. Mà đích đến không thể là gì khác ngoài sự im lặng mãi mãi. Nó giống như một lần chạm tay vào điều ước rồi biến mất cùng nỗi buồn, mãi mãi.

Và đó chính là lý do vì sao tiểu biệt thắng tân hôn. Thắng, ở đây, nghĩa là mạnh hơn, dù vốn chẳng bao giờ có thắng thua.






Thứ Năm, 16 tháng 2, 2012

Thuỷ điệu ca đầu







tra chữ:

但願人長久-
đản nguyện nhân trường cửu - chỉ cần, những điều mong mỏi trong lòng, người, dài lâu (trường cửu) [1]


明月幾時有 把酒問青天 - minh nguyệt kỷ thời hữu | bả tửu vấn thanh thiên - trăng sáng, bao nhiêu, mùa, có (≠ không) | cầm, rượu, hỏi, trời xanh

不知天上宮闕 今夕是何年 - bất tri thiên thượng cung khuyết | kim tịch thị hà niên - không, biết (những điều mình biết), trên trời, cung điện [TC] | nay, buổi chiều (ban đêm), ấy là, năm nào vậy?

我欲乘風歸去 唯恐瓊樓玉宇 - ngã dục thừa phong quy khứ | duy khủng quỳnh lâu ngọc vũ - ta, ham (muốn), cỡi gió (thừa phong phá lãng: cỡi gió phá sóng), về, đi (khử: giấu cất, bỏ đi) | nhưng, sợ, chỗ ở của thần tiên [TC] (quỳnh lâu ngọc vũ: cung điện ở trong mặt trăng) [2]

高處不勝寒 起舞弄清影 何似在人間 - cao xử bất thăng hàn | khởi vũ lộng thanh ảnh | hà tự tại nhân gian - trên cao (đối với đê - là thấp), chỗ ở, khôn xiết (bất thăng: không nổi, không xuể), lạnh | bắt đầu, điệu múa, đùa bỡn, nước trong, bóng | ai, tuỳ ý (ra vẻ thoả thích), cõi đời (thế gian, trần thế) [3]

轉朱閣低綺戶照無眠 - chuyển chu các đê ỷ hộ chiếu vô miên - đổi vị trí, sắc đỏ, gác, dưới thấp (cuối xuống), soi sáng, không, ngủ [4]

不應有恨何事長向別時圓 - bất ưng hữu hận hà sự trường hướng biệt thời viên - không nên (không trả lời?), có, oán hận, há, việc, dài (lâu), xoay về, xa cách (chia ly), thời (cơ hội), viên (đoàn viên) [5]

人有悲歡離合 月有陰晴圓缺 - nhân hữu bi hoan li hợp | nguyệt hữu âm tình viên khuyết - người có buồn vui chia cách xum vầy | trăng có u ám trong sáng tròn khuyết [6]

此事古難全 但願人長久 - thử sự cổ nan toàn | đãn nguyện nhân trường cửu - nay, việc, từ xưa (tự cổ dĩ lai), khó, trọn vẹn | xem [1] (*)

千里共嬋娟 - thiên lý cộng thiền quyên - đường xa cùng trăng sáng đẹp [7]

我欲乘風歸去 唯恐瓊樓玉宇 - [2]

高處不勝寒 起舞弄清影 - [3]

何似在人間

轉朱閣低綺戶照無眠 - [4]

不應有恨何事長向別時圓 - [5]

人有悲歡離合 月有陰晴圓缺 - [6]

此事古難全 但願人長久 - (*)

千里共嬋娟 - [7]


chuyển xuôi:

Chỉ mong người còn mãi

trăng sáng đã bao mùa | cùng rượu hỏi trời xanh

không biết chốn cung hằng trên cao đó | buổi đêm nay là năm bao nhiêu rồi vậy?

lòng chỉ muốn cỡi con gió đoạt về làm riêng | lại ngại nỗi chốn thần tiên cư ngụ

ở trên cao ấy khôn xiết lạnh | (gió) biến chuyển điệu múa đùa bỡn bóng nước trong | ai (mới) người thoả thích cõi đời này
qua gác đỏ dưới (trăng) soi sáng (những) đêm không ngủ

chớ nên oán thán há chẳng phải xa cách trong ngóng lâu ngày rồi cũng đoàn viên sao (?)

người có buồn vui li hợp | trăng có mờ tỏ đầy vơi

ấy chuyện xưa nay khó lòng trọn | chi mong người còn mãi

nghìn xa cùng trăng tỏ










đúng là không có dại (gái) nào là giống gái nào =))


Thứ Hai, 6 tháng 2, 2012

và t[r]ym anh biết hát *




em có phiền không,
nếu anh là đồi cỏ
lơ đễnh bước qua mà không chút níu chân?

em có phiền không
nếu anh là cọng gió
chẳng mang đến gì, cũng chẳng gì mang theo

anh yêu em, và đây là bài hát
anh yêu em, biết bao nhiêu mà nhiều?


*

em có phiền không
nếu em là ngọn gió
lơ đễnh lướt qua mà không cỏ níu chân?

em có phiền không
nếu em là ngày sớm
không dậy mùi hương hay những tiếng nói cười?

anh yêu em, và đây là nỗi nhớ
anh yêu em, những phố vắng đèn vàng


**

em có phiền không
nếu ngày mai không nữa

cúc đại đoá nở rộ
vẻ đẹp của tàn úa
hôm nay


***

em có phiền không,
anh yêu em, và nỗi nhớ giăng mùng.
















p.s: hình như là ảnh hưởng của Trăng rằm.


(*) tít lấy theo link