Thứ Năm, 16 tháng 2, 2012

Thuỷ điệu ca đầu







tra chữ:

但願人長久-
đản nguyện nhân trường cửu - chỉ cần, những điều mong mỏi trong lòng, người, dài lâu (trường cửu) [1]


明月幾時有 把酒問青天 - minh nguyệt kỷ thời hữu | bả tửu vấn thanh thiên - trăng sáng, bao nhiêu, mùa, có (≠ không) | cầm, rượu, hỏi, trời xanh

不知天上宮闕 今夕是何年 - bất tri thiên thượng cung khuyết | kim tịch thị hà niên - không, biết (những điều mình biết), trên trời, cung điện [TC] | nay, buổi chiều (ban đêm), ấy là, năm nào vậy?

我欲乘風歸去 唯恐瓊樓玉宇 - ngã dục thừa phong quy khứ | duy khủng quỳnh lâu ngọc vũ - ta, ham (muốn), cỡi gió (thừa phong phá lãng: cỡi gió phá sóng), về, đi (khử: giấu cất, bỏ đi) | nhưng, sợ, chỗ ở của thần tiên [TC] (quỳnh lâu ngọc vũ: cung điện ở trong mặt trăng) [2]

高處不勝寒 起舞弄清影 何似在人間 - cao xử bất thăng hàn | khởi vũ lộng thanh ảnh | hà tự tại nhân gian - trên cao (đối với đê - là thấp), chỗ ở, khôn xiết (bất thăng: không nổi, không xuể), lạnh | bắt đầu, điệu múa, đùa bỡn, nước trong, bóng | ai, tuỳ ý (ra vẻ thoả thích), cõi đời (thế gian, trần thế) [3]

轉朱閣低綺戶照無眠 - chuyển chu các đê ỷ hộ chiếu vô miên - đổi vị trí, sắc đỏ, gác, dưới thấp (cuối xuống), soi sáng, không, ngủ [4]

不應有恨何事長向別時圓 - bất ưng hữu hận hà sự trường hướng biệt thời viên - không nên (không trả lời?), có, oán hận, há, việc, dài (lâu), xoay về, xa cách (chia ly), thời (cơ hội), viên (đoàn viên) [5]

人有悲歡離合 月有陰晴圓缺 - nhân hữu bi hoan li hợp | nguyệt hữu âm tình viên khuyết - người có buồn vui chia cách xum vầy | trăng có u ám trong sáng tròn khuyết [6]

此事古難全 但願人長久 - thử sự cổ nan toàn | đãn nguyện nhân trường cửu - nay, việc, từ xưa (tự cổ dĩ lai), khó, trọn vẹn | xem [1] (*)

千里共嬋娟 - thiên lý cộng thiền quyên - đường xa cùng trăng sáng đẹp [7]

我欲乘風歸去 唯恐瓊樓玉宇 - [2]

高處不勝寒 起舞弄清影 - [3]

何似在人間

轉朱閣低綺戶照無眠 - [4]

不應有恨何事長向別時圓 - [5]

人有悲歡離合 月有陰晴圓缺 - [6]

此事古難全 但願人長久 - (*)

千里共嬋娟 - [7]


chuyển xuôi:

Chỉ mong người còn mãi

trăng sáng đã bao mùa | cùng rượu hỏi trời xanh

không biết chốn cung hằng trên cao đó | buổi đêm nay là năm bao nhiêu rồi vậy?

lòng chỉ muốn cỡi con gió đoạt về làm riêng | lại ngại nỗi chốn thần tiên cư ngụ

ở trên cao ấy khôn xiết lạnh | (gió) biến chuyển điệu múa đùa bỡn bóng nước trong | ai (mới) người thoả thích cõi đời này
qua gác đỏ dưới (trăng) soi sáng (những) đêm không ngủ

chớ nên oán thán há chẳng phải xa cách trong ngóng lâu ngày rồi cũng đoàn viên sao (?)

người có buồn vui li hợp | trăng có mờ tỏ đầy vơi

ấy chuyện xưa nay khó lòng trọn | chi mong người còn mãi

nghìn xa cùng trăng tỏ










đúng là không có dại (gái) nào là giống gái nào =))


7 nhận xét:

  1. Trả lời
    1. Khoan, đừng trết vội. Trước khi đi trết thì cũng cần phải biết rõ vì sao lại "bị" trết chứ? :))

      Xóa
    2. ơ vì sao ạ? bác làm em hoang mang trết được :((

      Xóa
  2. Sorry bác, bây giờ mới có thể còm tiếp được.

    Vấn đề trết người thứ nhất: bác ngắt câu theo bài hát trên kia của em Vương Phi thì rất chi là sai lầm (dù em í được gọi là thiên hậu của giới ca sĩ đại lục thì bác cũng đừng tin em í nhá). Đây là một bài từ theo điệu "Thủy điệu ca đầu" vì thế bác phải ngắt câu theo điệu từ thì khi dịch các ý nó mới bắc cầu liên kết mí nhau chính xác được ạ.

    Vấn đề trết người thứ 2 là bác phải quan tâm đến cái gọi là hoàn cảnh sáng tác bài từ này. Nghe nói đồng chí Tô Thức sáng tác bài này trong giai đoạn chính kiến bất đồng với đông chí tể tướng Vương An Thạch (người chủ trương biến pháp canh tân dưới đời Tống), nên chuyện bác Tô Thức nhớ em giai chỉ là cớ thôi, bài này "nghe đồn" chất chứa hoài bão chính trị nhớn nhao lắm.

    Vấn đề trết người thứ ba: Mấy cái thứ văn chương Hán cổ là nó hơi phức tạp tí. Câu cú hay dụng điển nên khi dịch mình phải chú ý xem là ý tứ ý tứ của câu ấy là dư thế lào để còn lựa lựa.

    Giờ muốn đi trết hay không là quyền của bác ạ. Em chỉ có mấy ý kiến thế thôi ạ.

    Trả lờiXóa
  3. Minh nguyệt kỷ thì hữu (Trăng có từ bao giờ
    Bả tửu vấn thanh thiên (Nâng chén hỏi trời xanh)
    Bất tri thiên thượng cung khuyết,
    Kim tịch thị hà niên ? (Tại sao lại hỏi đêm nay là năm nào? Là bởi vì ba ngày trên trời bằng nghìn thu dưới đất nên tác giả mới phải hỏi thế)
    Ngã dục thừa phong quy khứ, (Tại sao lại là quy khứ: quay về. Muốn cưỡi gió quay về trời. Là bởi vì tác giả tự ví mình như thần tiên bị lạc xuống cõi trần, giờ muốn mượn gió quay lại trời)
    Hựu khủng quỳnh lâu ngọc trụ
    Cao xứ bất thắng hàn, (Muốn về trời lắm, nhưng e rằng lầu quỳnh gác ngọc ở trên cao kia lạnh quá không chịu nổi. Bởi vì "nghe đồn" cung điện trên mặt trăng có tên là "Quảng Hàn cung". Tác giả bị lạc xuống cõi trần lâu quá rồi, e rằng quay về sẽ bị chết cóng mất thôi)
    Khởi vũ lộng thanh ảnh
    Hà tự tại nhân gian! (Hà tự: có nơi nào bằng/có nơi nào giống như. Có nơi nào được như chốn nhân gian? Kể cả là trên cung trăng cũng không thể sánh bằng chốn nhân gian)

    Chuyển chu các, (Loanh quanh gác tía)
    Đê ỷ hộ, (Tà tà chiếu xuống màn gấm)
    Chiếu vô miên. (Dọi canh sầu/ Cả đoạn này là miêu tả những động thái của trăng)
    Bất ưng hữu hận, (Chớ nên oán hận)
    Hà sự trường hướng biệt thì viên ? (Cớ sao lại cứ luôn tròn lúc lìa nhau)
    Nhân hữu bi hoan ly hợp, (Người có buồn vui ly hợp)
    Nguyệt hữu âm tình viên khuyết,(Trăng có mở tỏ khuyết tròn.)
    Thử sự cổ nan tuyền (Chuyện ấy từ xưa đã khó toàn vẹn được)
    Đãn nguyện nhân trường cửu (Chỉ ước người được trường cửu)
    Thiên lý cộng thuyền quyên (nghìn dặm cùng thưởng trăng chung. Thuyền quyên: chỉ trăng)

    Túm lại là như sau (dịch liều, chưa theo chuẩn tắc điệu từ gì hết, bác đại xá)

    Trăng có tự thuở nào?
    Nâng chén hỏi trời cao
    Chẳng biết nơi nguyệt điện
    Đêm nay là năm nao?
    Muốn cưỡi gió quay về
    E lầu quỳnh gác ngọc
    Cao thẳm rét nhường bao.
    Múa đùa trêu bóng nguyệt
    Nhân gian sướng hơn nhiều

    Quyện gác tía
    Chếch màn nhung
    Dọi canh sầu
    Chớ nên oán hận
    Cớ sao tròn mãi lúc lìa nhau
    Người có buồn vui tan hợp
    Trăng có mờ tỏ khuyết tròn
    Việc ấy xưa nay khó trọn
    Chỉ nguyện người sống mãi
    Nghìn dặm chung bóng trăng yêu.

    Giờ đến lượt em đi trết đây.:)

    Trả lờiXóa
  4. hay quá, em cảm ơn bác ạ! mà em không trết nữa, bác cũng đừng trết nhé :P

    Trả lờiXóa