Mùa lạt - 17

Bài đăng trên facebook, pốt lại bên đây để câu viu.

*



Nói với bọn nó tụi mình đi uống bia. 

Bạn bè giống như rượu vang càng để lâu càng đậm mùi. Duy chỉ không rõ là mùi gì. Lý do vì đâu nên nỗi thì có lẽ nhiều: phần vì cuộc đời nhiều ngã rẽ nên mỗi đứa "rẻ" mỗi kiểu, phần vì lý do gia đình này nọ lọ kia nên abcd thôi bữa khác vậy. Dù cho là ở cùng một nơi, xét về mặt địa lý, ở mức độ tỉnh/thành, thì gặp nhau cũng không phải là việc dễ dàng. Hẹn hò, đúng theo cái nghĩa của đôi lứa lần đầu biết yêu, trở thành một cái gì đó lung linh và đầy háo hức nhưng xa cách dịu vợi. Mà xét cho cùng, cái phiền lòng chính vẫn là chúng ta ít hoặc là không cùng nhau như chúng ta đã từng được nữa. Như chúng ta đã từng trải qua thời thanh xuân cùng nhau ấy vậy. Việc này âu cũng là cái liễn, khó mà tránh sao cho khỏi.

Mấu chốt vẫn là việc bạn bè không thể/còn là ưu tiên một trong lịch trình 24g một ngày của một con người không còn trẻ và quá nhiều ràng buộc/trách nhiệm. Bản thân mình buộc phải chọn lựa giữa những sự vì bạn thân hay vì bản thân khốc liệt. Thế nan giải này này e là quá rõ ràng, thôi không nói tới nữa.

Theo đó, phần nhiều gặp gỡ ấy đều có ít nhiều gì là vội vã. Đặt trường hợp có thêm sự cách trở về mặt địa lý, thì sẽ có thêm phần xáo trộn. Những sự vụ thường ngày tạm thời đình lại dành ưu tiên cho khách phương xa lại sắp phải đi đường xa. Bạn bè đôi khi trở thành nguồn cơn của chịu đựng là vì thế.

Nhưng đã hết đâu? Còn biết bao sự phiền toái có thể gặp phải trước khi bước vào không khí hồi tưởng thấm đẫm của cuộc gặp gỡ chớp nhoáng ấy. Nào là chừng nào, ở đâu, làm gì, rồi sao nữa? Đây là chưa kể đến những cú lật kèo phút chót nữa. Mà bàn tay có hai mặt trở qua trở lại như trở mặt bánh tráng là chuyện rất thường.

Nói thế nhưng, bạn bè thì vẫn cần phải gặp nhau. Dù sau đó lại vội vã mỗi đứa mỗi kiểu rẻ thì nhất định bạn bè phải gặp nhau, ngay hôm nay. Trước khi những ký ức về tuổi thanh xuân bị giá sữa và bọn con nít nhảy xổm vào chồm hổm ngồi. Mà gặp nhau cũng chẳng cần phải làm gì. Có khi chỉ ngồi đấy trong im lặng, rồi để cái cuộn phim ấy nó tua đi tua lại trong đầu mỗi người. Rồi tự nhiên như thế câu chuyện sẽ lại chui ra.

Vì thế mà bạn bè cần thiết phải đi chơi xa với nhau. Trước hay sau gì cũng được, nhưng những dịp đi xa hẳn khỏi sự bủa vây của những cái thường hằng đây, là một cơ hội tốt để chúng ta tạm bức mình ra khỏi cuộc sống này. Để lại được cùng nhau. Chỉ để được cùng nhau thôi.

Tôi những biết rằng cuộc đời này là khó lường mà người thường thì lúc nào cũng bị làm khó. Vậy nên mỗi khi có dịp, thì hẳn là nên tận dụng. Ai có gì thì dùng nấy: điện thoại aiphôn vaibơ zôla hay gi gỉ gì gi cái gì cũng được.

Nhấc máy lên và bảo bọn nó tụi mình đi uống bia.

Thành phố bị vây trong mưa(*)

Có thể nói gì về một cuốn sách khi mình chưa đọc hay là chưa đọc xong, đọc một phần hay đọc nửa chừng? Hay là nói về người viết/người dịch? (Cũng là người chứ phải thú quý hiếm đâu?) Hay là siêu hình hơn nữa, nói về sự đọc? - Thật không phải phép mà cứ thao thao bất tuyệt về sự truyền giống trong khi đứa bé con đây đang rành rành ra đấy, đúng không?
Vậy chúng mình nói gì về bé con đây, khi thành phố bị vây trong mưa?

Đúng là thành phố mấy nay bị vây trong mưa. Chuyện mưa gió vốn chẳng có gì đáng nói, nhưng trong tình cảnh bốn bể là nhà như hiện nay, xách xe ra đường vào một ngày mưa gió quả là một sự tuyệt đỉnh sinh vật. Chẳng mấy người có khả năng lội nước giữa vẫy vùng những đợt sóng vỗ bền bỉ như vậy: hết ngày này qua ngày khác. Vậy nên mới thành ra vây khốn: chúng ta ở đây, bị bó buột trong hoàn cảnh nếu không có gì quá cần kíp cũng chẳng ló đầu ra nhìn đường ngập làm gì cho mệch mồm. Sự tình thật ra không phải là vì ướt. Nhưng có điều còn hơn cả thế, chẳng dại gì mình lại hành hạ mình rời bỏ vùng êm ái này để đẫm mình dưới màn mưa ướt rượt ngoài kia. Điều này có gì đó giông giống với việc đọc: từ bỏ những tiện nghi dễ dàng và sẵn có, đọc như là một cách nhọc nhằn vượt thoát khỏi vùng êm ái (comfort zone) của bản thân.

Vậy đọc thì được gì mà phải nhọc lòng? Thành thật mà nói thì tôi không biết. Cái được từ việc đọc là rất mơ hồ dù cách đọc, với tôi, lại tương đối rõ ràng. Đó là từ nền tảng và thông qua các bản văn, đọc tức là thực hiện một loạt phép truy vấn mà nhờ đó thế giới dần hiện ra tựa thế giới như ta thấy. Cái thế giới riêng của mỗi cuộc đời ấy là duy nhất; mà cơ hồ như là phết lên cuộc đời mình những màu khác. Rất khác.

Tôi cho là sẽ là không phải nếu nghĩ về văn chương như một cái gì đó bình dân. Cũng thật không phải khi nói rằng văn chương phải s[tr]ang trọng. Tôi cho là người ta đã lầm lẫn giữa cứu cánh và biểu hiện: văn chương không việc gì phải bình dân, cũng như [nó] không phải bình dân chỉ bởi vì người ta nói về một tác phẩm theo cung cách bình dị. Bình dân hay không là ở chính người đọc: bản thân họ có cái thôi thúc hay là ham muốn cầm lấy quyển sách và thực hiện một cuộc dấn thân bước vào một thế giới khác, như là chuyện thường ngày họ vẫn đều đặn hoàn thành trong cuộc đời mình; lúc ấy, văn chương mới thực là một thứ gì bình dân, trong đời. Cho đến lúc đó, chúng ta có quyền mong chờ một giấc mơ về vệt văn chương xa tít. Như thể mong chờ một đứa bé; nếu cho rằng quyển sách là một đứa bé, và viết/dịch là một công tác hoài thai. Nên chúng ta mong chờ.

Cố nhiên, mong chờ một đứa bé thì chẳng thể làm gì khác ngoài chờ đợi. Dù là với lòng mong mỏi. Nhưng điều đó chẳng ít gì. Một ngày cũng vẫn 24 giờ; còn một tuần thể nào cũng bắt đầu bằng thứ hai, với rất nhiều gào thét. Dẫu vậy thì vẫn không thể khác được. Chúng mình vẫn chỉ có thể tiếp tục chờ đợi. Dẫu bao nhiêu gào thét. Trong im lặng.

Và cho dù bé con ấy đã chào đời thì Im lặng là thứ duy nhất mình có thể chia sẻ (cùng) với nhau. *cười*

Mùa lạt - 28

Bài đăng trên facebook, này pốt lại bên đây để câu viu.

*

Luôn có chút gì thiếu vắng trong mỗi bức hình. Chút bất toàn trong các bản dịch. Chút thiếu xót trong những câu chuyện kể. Hay trong nỗi nhớ mỗi buổi sáng mẹ thức dậy.

Như khi tôi thấy bà vào buổi sáng hôm ấy, như khi mẹ V. nghẹn ngào lấp bấp nói không nên lời, như khi cúi người thắp lấy nén nhang trước di ảnh tươi cười của Minh, như khi chúng tôi vội vã ra về: mùa vu lan năm nay có những đứa con không về. Dù rằng tôi không thấy bà khóc.

Tuổi trẻ không có tuổi. Những đứa con không có tuổi. Cả nỗi nhớ con mỗi buổi sáng ôm chầm lấy mẹ cũng không có tuổi.

Bởi có lẽ mẹ là một tính từ mà luôn có nghĩa là yêu thương. Ngạt ngào. — with Minh.

Vậy thì đến bao giờ?

The dreams in which I'm dyin'

Are the best I've ever had

Thánh phố mùa bão thứ bao nhiêu
vẫn tiếng dân khóc nước lũ xả đập đúng quy trình

các nhà thơ ở đâu
khi Phú Thọ tiếng nổ vang trời?

lương tri ở đâu
rằng huấn luyện tốt nên được thương vong như vậy?

chúng ta ở đâu
khi bọn trẻ nói rằng tụi con muốn đi học?

chúng ta ở đâu
khi Lý tưởng đã cùng người con ấy đi xuống mộ phần?
khi Lý tưởng đi cùng Người xuống một phần?

chúng ta ở đâu
khi cuộc đời này còn dang dở?
khi cuộc đời còn nhiều điều rất dở?

Mùa lạt - 20

Bài đăng trên facebook, pốt lại bên đây để câu viu.

*



Buổi đầu tiên học lái, thầy nói mình có cái chân ga dịu dàng. Mình xem đó như một lời khen. Hôm nay bữa học thứ hai, thầy hỏi 'cái đầu em hôm nay để ở đâu?", mình tự hiểu là 'hôm nay em có một cái đầu mơ màng'. Không cãi lấy một lời, mình chui ra sau ngồi nhường ghế nóng cho anh Hg., sau khi lái chán chê rồi tấp xe vào lề. Mình ngồi ngay sau lưng anh Hg., bên cạnh chị Th. và mình ngắm mây. Mây buổi chiều hôm nay có những cụm to đùng dâng lên xà xuống khắp trời, nhưng cũng vẫn còn chừa chỗ cho những mảng xanh. Bầu trời vì thế mà như chia thành hai khoảnh, khoảnh xanh trên cao và mây bếu phía dưới. Chúng chậm rãi trôi đi trong khi anh Hg. đương mãi đánh vật với chiếc vô lăng; ngang qua những cây dương trồng ở dãy phân cách nhỏ tí như những chiếc dù con còn gấp; ngang qua phía bên kia đường những cây bàng singapore cao vừa phải xoà những tầng lá ra như táng dù bật ra, xanh mát cả mắt. Qua một khúc quanh, những cây cơm nguội xuất hiện. Và mình nhớ Hà Nội năm đó.

Cũng khoảng tầm này, mà ra Hà Nội, mình sẽ lại tới ở lại căn phòng nhỏ trong một khách sạn nằm bên đường Nguyễn Thái Học đoạn bên hông Văn Miếu. Mình sẽ lại đi loanh quanh và nhìn nhăng nhít. Mình sẽ lại nước nóng và ngâm mình trong bồn. Mình sẽ nghe lại About today của The National: tiếng nhạc bập bùng mãi miết vang vang trong không gian tối om của căn phòng tầng cao. Thú thật là lúc đó mình chẳng thiết sống nữa. Nếu bây giờ mọi việc lặp lại như thế, mình cũng vẫn chẳng thiết sống nữa. Mà đói thì mình sẽ xuống ăn cơm rang bên hông Văn Miếu, uống thêm chai nước suối thì có thể no tới sáng. Đến đây thì em đẹp gái tiến lại tính tiền nước, bọn mình ngồi trong quán thêm một lúc thì trời mưa. Vừa khi chuẩn bị rời đi.

Bọn mình chuẩn bị rời đi thì trời đổ mưa. Mưa nhỏ thôi, nhưng mặt đường nhanh chóng xuất hiện những đốm lấm tấm rồi chuyển sang màu sậm hẳn. Bọn mình đảo lại thứ tự trên xe: mình đi kèm với ku T. về, rồi sẵn ghé ngang mua cháo phòng buổi đêm đói bụng; béo với ku K. đèo nhau về trước. Thằng nhỏ nhìn vậy nhưng chạy gớm kinh. Nó làm mình sợ. Trời mưa lất phất và gió biền đêm rào rạt bên người. Mình chẳng nhớ được lúc đó mình đã nghĩ gì, chắc là chẳng nghĩ được gì, như ban nãy đầu mình trống rỗng và chẳng nghĩ được gì ngoài cái gì đó. Như là một việc rất cá nhân [thưc ra là thầm kín] và hết sức riêng tư; như là dọn lại lòng mình vậy.

Cuộc đời chúng ta được trao tặng

Đây là cuốn sách nói về trẻ em, cùng số phận của chúng. Nhưng trong một chừng mực nào đó, cũng là nói đến người mẹ, theo nghĩa là một bộ phận cơ hữu (không thể tách rời) của nhau: không có đứa trẻ thì người mẹ không tồn tại và ngược lại, không có người mẹ thì đứa trẻ cũng khó lòng sống còn. Vì lẽ bạn phải hiểu rằng người mẹ chỉ ra đời khi đứa trẻ được sinh ra; người mẹ chỉ tồn tại khi đâu đó có một đứa trẻ cần được chăm sóc.

Tôi không bao giờ nghi ngờ lòng tốt của họ khi cố gắng hết sức để giúp đỡ những đứa trẻ. Không có người điều hành cơ sở thu xếp con nuối nào lại phát biểu rằng bằng cách tổ chức Chiến dịch này, họ đã diệt trừ được nỗi đau khổ ở Việt Nam. Thay vào đó, họ có một mục tiêu bó hẹp hơn, đó là: Tập trung vào việc làm cho cuộc sống của [từng] cá nhân lũ trẻ trở nên tốt đẹp hơn.

"Trong khi trẻ em vẫn còn là những con số thống kê, chúng không thể được giúp đỡ gì nhiều. Nhưng khi số đông giải tán và chỉ còn lại duy nhất một đứa trẻ đứng trước chúng ta, khi đó, cách duy nhất chúng ta có thể làm để giảm bớt sự đau khổ của hàng triệu nỗi đau, đó là: an ủi đứa trẻ đó". - Rosemary Taylor

- Dana Sachs, Những mảnh đời được ban tặng - Chương 8: Kỷ vật và những vết sẹo, tr. 215. 

Mùa lạt - 02

Một status trên facebook, nay đăng lại bên này để câu viu.

*

Alain đã viết thế này: "Cảm tính không đồng nghĩa với cảm thương. Ta phải hiểu từ này như là một mối liên giao chặt chẽ hơn nữa giữa suy nghĩ và cội nguồn của cuộc sống; mối liên giao này có thể thấy ở người ốm bất kể giới tính họ là gì, nhưng nó thường chặt chẽ hơn ở phụ nữ do ưu thế tự nhiên trong chức năng mang thai và cho con bú, và tất cả các chức năng có liên quan."

Hoặc là một chấn động mang tính phổ quát: Nỗi bất hạnh của tha nhân.

Trong thời đại của siêu xê dịch như hiện nay, sự chấn động bùng phát từ đâu đó bên kia quả địa cầu, ngay lập tức sẽ được mang đến trước mặt chúng ta. Trước tiên là hình ảnh; phần nào đã bị tước bỏ cảm xúc. Cảm xúc truyền đi chậm hơn; thông qua những mạng lưới mang nhiều tính cá nhân hơn và nhỏ hơn: qua giọng nói hay những dòng tin (thảng thốt) trên các nền tảng mạng xã hội. Chia sẻ lúc này sẽ tạo nên những nối kết mong manh giữa những người xa lạ: chúng ta cảm thấy gắn kết với nhau - ở nơi vô sự này, và với những con người đang đứng trước thảm hoạ đó: cùng chia sẻ một mối lưu tâm về sự vô thường của tồn tại. Và phần nào đó, sự thương cảm trước mất mát của con người.

Xét về thực tiễn, những điều nói trên, cả những cảm xúc thoáng qua đây nữa, là vô dụng. Chúng chẳng giúp được ích gì. Những gì đang diễn ra đây, vốn chẳng khác nào một đợt bùng phát nhỏ mang tính sự biến khuấy đảo dòng chảy bình lặng của đời sống thị dân vốn nhiều thoả mãn trễ nải và đủ đầy, dư dã sự hời hợt và vô tâm. Rồi con người quên mau.

Vì thế, trước khi mọi sự chìm vào quên lãng, tôi muốn nói điều này: Hãy hy vọng. Như một phương cách để cất đi sức nặng của hòn đá đang đè chặt lồng ngực mình: Tôi hy vọng. Điều này cũng lại là một việc hoàn toàn vô tích sự nữa. Nhưng tôi hy vọng.

Rằng những con người đang khốn khổ đó, có đủ can đảm để tiếp tục đối mặt với cuộc đời này.



Đừng bỏ cuộc. — in Boston, MA, United States.

Mùa lạt - 01

Một status trên facebook, nay đăng lại bên này để câu viu.

*

Khi được hỏi lớn lên muốn làm gì Kha Cảnh Đằng nói là muốn "làm cho thế giới này bởi vì có mình mà trở nên khác biệt một chút". Tui tự hỏi khác là khác như nào. rốt cuộc thì tui vẫn chưa nghĩ ra. nên tui hông nghĩ nữa; tui nghe nhạc. không biết phải là sự mỉa mai của số phận không nhưng dạo này dường như tui đã tìm lại được cái đó. Chỉ có thể là cái đó. trong suốt quảng dài cuộc đời không nhạc vừa mới qua, tui cứ tưởng cái cảm giác không nghe được nhạc mà mình mắc phải là do tui nghe không đúng nhạc. có thể là bài hát này nghe nhiều quá nên nhàm rồi, có thể là lúc này là lúc không thích hợp, cũng có thể là một lý do thần bí nào đó mà tui hông biết được; dù thế này hay thế khác nhưng cái chung nhất ở lại đó là khoảng im lặng xen giữa những âm điệu: nó làm tui thấy dễ chịu. Hoặc giả tui chủ động tắt nhạc đi, rồi tui chìm mình vào đim. 

Gần đây tui nhận ra mọi sự khác hẳn. tui dường như tìm lại được cái mà tui tưởng đã mất rồi đó, cái yếu tính nằm sâu trong những bài nhạc mà một khi vang lên nó làm mình muốn đung đưa hum ha theo điệu hát. nó đưa mình đến gần hơn đến sự ngất ngây. nó đưa mình sâu xuống sự ngất ngây. tui nghe chet baker. 

bài hát dưới đây lại có màu khác hẳn. cả trong giai điệu lẫn phong cách trình diễn của nó; nó mang vẻ thanh tân và nó kêu mình nhảy lên. mà có vẻ mình muốn nhảy lên thiệt. tui hông biết có cái đó hông nhưng nếu lỡ mà, tình cờ ai đó trong các bạn nghe thấy một nốt hẩng lên ở bên ngực; nếu lỡ mà bạn cảm thấy có một chút gì đó sự rưng rưng tự dưng tràn đầy không khí. thì có vẻ như là zach đã đít ịt. he đít ịt. "làm cho thế giới này bởi vì có mình mà trở nên khác biệt một chút." 

Bon appetit.

Dưới bầu trời xám

Một cuốc xe dài thông thường sẽ gây một cảm giác sảng khoái dù có phần tê tái là ê mông. Ê mông thì hẳn rồi khi suốt hơn tiếng đồng hồ bon bon trên mặt đường có đoạn vá chằng vá chụp, hai bên chốc lại vút qua nào xe tải nào công tai nơ nào ô tô nào xe beep; chỉ nghe mỗi tiếng gió rào rạt. Không cần phải vờ vịt, đấy chính là phần sảng khoái: lái xe trong gió. Vì chúng ta hẳn đều phải công nhận rằng là mà lái gió thì đúng là mát rồi. À, ý tôi là lướt gió. Dưới bầu trời xám.

Biên của thế giới mà chúng ta đang sống thực rất mong manh. Dù quả cầu này thực không có biên vậy. Thế còn thành phố này, bầu trời và những vì sao nữa? Bản thân tôi cảm thấy chẳng làm sao, chỉ là chỉ đi xe quanh quẩn độ chừng non tiếng thì chừng như đã thoát khỏi cái bủa vây của chốn thị thành, của tiện nghi và lạc thú, của phù hoa và đô hội. Vậy thôi là tôi đâm ra xàm. Chỉ là nhìn thấy mọi thứ nó khác đi, mà cơ hồ tôi thấy lại màu thời gian tróc lỡ trên tường; ở một đoạn cây cỏ um tùm; ở một xóm nhà trọ; trên những vũng nước đọng bên lề quốc lộ; dưới bầu trời xám; và nghe mùi ẩm mốc cùng tiếng nước ong óc chảy phía bên kia bức tường nhà ngoại. Hoặc dã chỉ cần qua một cây cầu, là đã thấy văn minh biến mất.

Làm thế nào để biến mất? - "Tôi nhắm mắt lại thế giới có thôi thấy tôi không?".

Tôi không thể chịu nổi những lúc này. Tôi không thể chịu nổi những bầu trời xám. Chúng bít bùng quá còn gió vẫn đều đều thổi. Những cơn gió như là thôi thúc của những gì lòng chưa thỏa. Có cảm giác như chỉ cần bung chiếc ghế kéo ra nằm xuống, rồi mặc cho hoài niệm chập chùng: chúng ăn mòn trí não, làm tê liệt cảm giác và, nhất là, như làm đông đặc thời gian. Thời gian như thôi không còn trôi nữa. Chúng ta dừng nhìn thấy, chúng ta chỉ còn nước theo dõi theo những diễu hành của một trí nhớ điêu tàn. Đến thời khắc ấy, cuộc đời có lẽ chỉ là những đoạn phim chiếu lại.

Và bầu trời xám; đầy những mây. Bất giác tiếng hát vang lên. Tôi những muốn hát theo. Khe khẽ; như tiếng một câu hát đêm lụi tàn, vang lên trong lòng hẻm nhỏ im vắng:

It's cloudy nào
It's cloudý nao
It's cloudy nào

rồi im bặt.


Có chăng chỉ còn những diễu dặt của cuộc tồn sinh đang dần lụi tàn. Và hoài niệm cứu rỗi.