* Chép lại, không giống hoàn toàn, dựa theo bản dịch của Trần Thanh Phương, bản in năm 2001 của NXB Hội nhà văn, O'Henry - Ái tình theo khẩu phần.
**cho Th. vì Những con đường chúng ta chọn.
Những con đường chúng ta chọn
O'Henry
Đoàn tầu Hoàng hôn Tốc hành dừng lại bên trạm bơm cách Tuscon hai mươi dặm về phía tây để lấy nước. Ngoài phần nước ra, chiếc đầu máy của đoàn tầu bay nhanh nổi tiếng này còn thu được đôi thứ không lấy gì làm tốt lành.
Trong lúc anh thợ đốt lò hạ thấp chiếc vòi mềm tiếp nước thì Bob Tidball, Cámập Dodson và một người lai-gốc-tư da đỏ tộc Creek biệt hiệu John Chó Lớn trèo lên toa máy, và chĩa ba đầu lỗ tròn của từng ổ đạn lên nòng vào bác lái tầu. Những chiếc nòng tròn này đã gây cho bác lái tầu một ấn tượng khả dĩ mạnh đến nỗi ngay tức khắc bác ta giơ thẳng hai tay lên trời, trong một cử chỉ giống như người ta vẫn thường khi lỡ phọt ra: "Tía ơi!".
Theo mệnh lệnh đanh gọn của Cámập Dodson - tên cầm đầu lực lượng vũ trang, bác lái tầu leo xuống đất trong một cử chỉ rất chi là lấm lét, rồi tháo nối toa máy cùng toa chở than khỏi phần còn lại. Tiếp đó John Chó Lớn ngồi lên đống than, nghịch ngợm chĩa hai nòng tròn vào bác lái tầu và anh thợ đốt lò, đề nghị họ cho chạy đầu máy ra xa năm mươi yard và đợi lệnh kế.
Cũng lúc đó, Cámập Dodson và Bob Tidball, cóc thèm đếm xỉa đến thứ quặng nghèo vàng như đám hành khách, đã sục thẳng vào mỏ hạt sa khoáng của một chuyến tàu tốc hành. Chúng tìm thấy viên trưởng toa thư, đang thư thái với niềm tin khư khư rằng chuyến tầu Hoàng hôn Tốc hành đã không thu nhận gì quá phấn khích và nguy hiểm hơn là nước lã. Trong lúc Bob Tidball dùng đầu-đít khẩu sáu-nòng của hắn đánh bật cái ý tưởng yên ã này ra khỏi đầu lão ta, Cámập Dodson cũng kịp lèn xong một lượng thuốc nổ an toàn cho toa tầu.
Tiếng nổ vỡ toang, làm tuôn ra ba mươi ngàn đô la lợi nhuận ròng, vàng và tín phiếu. Đây đó vài hành khách ló đầu khỏi cửa sổ, ngơ ngác tìm xem tiếng sấm rền vang này từ đâu tới. Cùng lúc, người trực toa giật vội dây chuông, nhưng chiếc dây thừng, đã thỏng xuống không kháng cự một chút gì trước những cú ra tay. Còn Cámập Dodson cùng Bob Tidball, với đống chiến lợi phẩm trong chiếc túi vải thô to béo, đã tuột khỏi toa tàu, vụng về vấp vá trong những đôi ủng đế cao chạy về phía đầu máy.
Bác lái tầu, mặt mày dù sưng sỉa vẫn khôn ngoan y theo lệnh của chúng, nhanh chóng cho đầu máy chạy xa khỏi đám toa xe bất động. Nhưng trước đó viên trưởng toa thư, vừa bừng tỉnh khỏi cơn choáng váng do Bob Tidball tặng lấy, nhảy ra khỏi toa với khẩu súng trường Winchester trong tay và tung chưởng. Ngài John Chó Lớn, đang chễm chệ trên đống than, không hề nhận ra mình đang đi sai một nước cờ: vô tình biến thành một mô phỏng hấp dẫn của bia bắn, và viên trưởng toa thư đã chộp ngay lấy hắn. Với một viên đồng ghim đúng giữa hai bả vai, tên lục lâm cướp đường ray xứ Creek ngã lăn quay xuống đất, theo đó làm tăng phần lợi tức của đồng bọn của hắn lên thêm một phần sáu, mỗi người.
Hai dặm kể từ trạm bơm, bác lái được lệnh dừng máy.
Vừa phẩy phẩy tay chào bác ta một cách đắc chí rồi bọn chúng nhảy phốc xuống một sườn dốc dựng đứng, trước khi mất hút trong đám bụi cây rậm dày đặc. Xuyên răng rắc qua các bụi sồi thường xuân (chaparral) dậm dặc, năm phút sau, chúng tới được một khoảng rừng thưa, nơi đó ba chú ngựa đã được buộc vào những cành cây thấp chờ sẵn. Một trong chúng đang đợi John Chó Lớn mà bây giờ bất kể ngày cũng như đêm không bao giờ hắn còn được cỡi lên mình nó nữa. Sau khi tháo yên cương mũ mão trên người con nầy, bọn cướp thả nó đi. Rồi quẳng chiếc túi lên mỏ yên, chúng leo lên hai con còn lại và phóng vút đi, mắt vẫn không ngừng láo liên dè chừng chung quanh, xuyên qua một khu rừng, rồi vượt qua một hẻm núi hoang sơ, vắng ngắt. Đến đây con cõng Bob Tidball bị trượt trên một hòn đá bám đầy rêu và bị gẫy một chân trước. Ngay tức khắc chúng bắn chết nó, rồi ngồi xuống cùng tính chuyện tẩu thoát. Đã được đảm bảo an toàn bởi một lộ trình loằng ngoằng vừa vượt qua, lúc này thời gian không còn là vấn đề quá cấp bách nữa: hàng dặm và hàng giờ đi đường hiện thời ngăn cách giữa chúng với ngay cả cuộc truy bắt róng riết nhất. Con ngựa của Cámập Dodson, với sợi dây cương vân vê trên mặt đất cùng cái rọ mặt được nới lỏng, vừa thở dốc từng chập,vừa mừng rỡ gặm cỏ dọc theo bờ suối chảy giữa hai bên hẻm núi. Bob Tidball mở cái túi, và vừa nấc lên với vẻ mặt sáng bừng của một đứa trẻ, hắn vừa móc ra, đầy hai lòng bàn tay, những bó-chặt-kín tín phiếu và một túi vàng con.
"Nài, thằng tặc lõi đời bạc trắng cả lông đít, - hắn vui vẻ gọi Dodson, - mày đúng là tinh tướng, hà hà. Mày có cái đầu tinh quái có thể khui thùng bất cứ thứ gì ở Arizona này đấy."
"Kiếm đâu ra ngựa cho mày đây, Bob? Không ngồi lâu ở đây được. Bọn chúng sẽ lần ra mình trước buổi sáng."
"Ờm, tao thấy em bé bốn chân của mài sẽ phải vác suất đúp một lát - Bob tí tỡn trả lời, - cho đến khi mình chộp được một con nữa. Bà mợ, mẻ này cũng khá đấy chứ, phải không? Theo những gì ghi trên đây thì chỗ này là ba mươi ngàn cả thảy,ừm, mười lăm ngàn một thằng."
"Ít hơn mức tao nghĩ," - đá khẽ mũi giày vào bọc tiền, Cámập Dodson nói, rồi hắn trầm ngâm nhìn hai bên sườn ướt đẫm của con ngựa mệt mỏi của mình.
"Con Bolivar già nua gần tèo rồi, - hắn nói, rành rọt từng chữ. - Phải chi con Nâu của mày không bị gãy chân."
"Còn phải nói, - Bob nồng nhiệt hưởng ứng, - nhưng cũng chả làm được gì. Con Bôliva còn vưỡn, ừm òh, hẳn sẽ thuổng được hai đứa mình đi đủ xa để kiếm được bọn khỏe. Bu nó, kể cũng buồn cười,"Cá mập", mày một thằng đến từ miền Tây lại có thể bầy tụi tao, những thằng miền Đông chính cống, thó một cú tuyệt đỉnh như nầy, hề hề hề. Mà ủa, mày từ đâu đến đấy?"
"Vùng New York, - Cámập Dodson, vừa ngồi xuống trên một mặt đá nhẵn, miệng nhay nhay một nhành cây, đáp. - Tao sinh ra trong một điền trang ở Hạt Ulster. Năm mười bảy tuổi tao bỏ nhà đi. Cũng tình cờ tao mới lọt đến miền Tây. Lúc đó, tao một mình trên đường với bọc quần áo, nhắm hướng thành phố. Tao đã nghĩ rằng tới được nơi đó tao sẽ bắt đầu kiếm tiền, thiệt nhiều tiền. Tao luôn có cảm tưởng rằng tao sinh ra là để làm việc đó. Rồi chiều nọ tao tới một ngã ba đường mà không biết nên đi theo ngả nào. Tao nghĩ ngợi quẩn quanh suốt cả nửa giờ, rồi sau đó tao ngoặt sang trái. Đến tối thì tao đuổi kịp một gánh xiếc rong, và thể rồi cùng họ đi về miền Tây hoang dã. Tao vẫn thường tự hỏi, tao có trở nên khác hông, nếu tao chọn con đường khác."
"Ờm, theo tao thì cũng vậy thôi, - Bob Tidball hồ hởi triết lý. - Không phải do con đường chúng ta chọn; kiểu như có cái gì đấy bên trong mỗi chúng ta làm cho chúng ta chọn lấy con đường như chúng ta sẽ chọn ấy."
Cámập Dodson đứng dậy, tựa người vào thân cây.
"Sẽ tốt hơn nếu con Nâu của mày không bị gãy chân, Bob à," - hắn nhắc lại, với vẻ cảm thông sâu sắc.
"Vầng, - Bob đồng tình, - nó là đỉnh trong đám cùng lứa. Nhưng con Bolivar có thể thuổng mình đi tốt thôi. Có lẽ, mình nên đi ngay bây giờ, huh? Để tao tộng đống của nợ này vào túi, rồi mình chuồn thẳng."
Bob Tidball đặt đống của cướp được vào lại bên trong, rồi buộc dây chặt miệng túi. Vừa ngước mắt lên, đập thẳng vào mắt hắn là nòng khẩu côn 45 của Cámập Dodson, không hề run rẩy.
"Thôi nào, - Bob cười phớt. - Mau đi rồi còn té."
"Ngồi im! - Cámập nói. - Bob, mày sẽ không té tọt đi đâu hết. Tao ghét phải nói ra điều này, nhưng chỉ có chỗ cho một người. Con Bolivar kiệt sức rồi, nó không thể mang nổi suất đúp."
- Là chiến hữu, tao với mày, Cámập Dodson, ba năm rồi, - Bob khẽ khàng đáp lời. - Đã cùng vào sinh ra tử hết lần này tới lần khác; tao luôn tử tế với mày, và tao nghĩ mày là một thằng đàn ông. Tao cũng nghe đôi điều lạ lùng, về chuyện mày bắn chết một, hai đứa gì đó một cách kỳ quái, nhưng tao thèm qué mà tin chúng. Nếu mày đùa, Cámập, cất ngay khẩu côn và chúng ta cùng vọt. Còn nếu mày muốn, thì bắn đi, thằng con đĩ!
Gương mặt Cámập Dodson lộ vẻ cảm thương sâu sắc. "Mày không biết tao tiếc thế nào khi con Nâu bị gãy chân đâu, Bob."
Trong một thoáng, biểu cảm trên gương mặt hắn chuyển thành một pha trộn giữa sự nhẫn tâm với lòng tham vô đáy: tâm hồn người đàn ông chỉ ló ra trong một tích tắc, giống như thấp thoáng gương mặt quỷ hiện ra ở khung cửa sổ của một tòa nhà cổ kính.
Thực sự Bob không bao giờ còn té tọt đi đâu được nữa. Khẩu côn chết chắc của thằng bạn phản trắc gầm tiếng xé tan hẻm núi, rồi lan dài theo hai vách đá thành những tràng hồi âm phẫn nộ. Và kẻ đồng phạm vô tình, con Bolivar, không phải oằn lưng vác suất đúp, lẹ làng cõng theo tên cuối cùng của toán cướp chuyến tầu Hoàng hôn Tốc hành, tẩu thoát.
Nhưng khi Cámập Dodson vừa dợm thúc ngựa nước đại, khu rừng trước mặt hắn dường như biến mất; khẩu sáu-phát trong tay bỗng biến thành cái tay vịn cong cong của chiếc ghế bành bằng gỗ gụ màu nâu sậm; còn chiếc yên, thật kỳ lạ!, dường như được lót một lớp vải mềm, và, khi mở mắt ra, hắn nhìn thấy không phải chân hắn đang tì vào bàn đạp, mà là chiếc bàn làm việc bằng gỗ sồi.
Đến đây thì tôi xin thú thật với bạn rằng, ông Dodson, chủ văn phòng chứng khoán 'Dodson và Decker' ở phố Wall, vừa mới tỉnh dậy. Peabody, viên thư ký tin cẩn đang đứng cạnh bên, ngập ngừng mở lời. Phía dưới ầm ập vọng lên tiếng bánh xe lăn chậm và tiếng quạt máy quay ù ù, mát dịu.
"Hừm! Peabody, - chớp chớp mắt, Dodson nói. - Hình như tôi vừa thiếp đi. Tôi vừa có một giấc mơ lạ lùng nhất. Chuyện gì hả, Peabody?"
"Dạ, thưa ngài, có ông Williams ở hãng 'Tracy và Williams' đang chờ bên ngoài. Ông ta tới để hoàn tất thỏa thuận những điều khoản mua lại cổ phần của X, Y, Z. Ông ta đang trong cuộc khá là khó khăn, thưa Ngài, nếu Ngài có nhớ.
"Ừm, tôi nhớ. Thế hôm nay cái mớ đấy, giá bao nhiêu hả Peabody?
"Dạ thưa, một đô la tám mươi nhăm xu cả thảy."
"Ừm, cứ báo giá đó cho ông ta."
"Dạ, xin thứ lỗi cho tôi, - Peabody nói, với giọng hơi là hồi hộp, - khi phải nói ra điều này. Ờm, ờ, tôi đã nói chuyện với ông Williams. Ông ấy là bạn cũ của ông, thưa Quý ông Dodson, và thực tế ông là người đã mua lấy cổ phần của X, Y, Z. Tôi thiết tưởng giá như ông, nghĩa là .. Có lẽ, .. mà chắc rằng ông không nhớ là ông ấy đã bán chúng cho ông với giá chín mươi tám xu chẵn. Nếu bây giờ phải thanh toán theo thời giá thị trường, thì tất thảy vốn liếng của ông ta sẽ đi tong, mà đến phải bán cả ngôi nhà của mình mất."
Trong một thoáng, biểu cảm trên gương mặt của Dodson chuyển thành một pha trộn giữa sự nhẫn tâm với lòng tham vô đáy: tâm hồn người đàn ông chỉ ló ra trong một tích tắc, giống như thấp thoáng gương mặt quỷ hiện ra ở khung cửa sổ của một tòa nhà cổ kính.
"Ông ta sẽ phải chấp nhận cái giá một đô la tám mươi nhăm xu, - Dodson nói rõ rành. - Con Bolivar không thể mang suất đúp."
